Motetten II

23 maart 2022 20:00 Academiehuis Grote Kerk Zwolle

25 maart 2022 20:00 Grote Kerk Leeuwarden

27 maart 2022 20:00 Waalse Kerk Amsterdam

3 april 2022 20:00 Akerk Groningen

Toelichting
De zes motetten van Bach zijn een monument binnen zijn omvangrijke oeuvre. In “Motetten I” zong Het Nederlands Bach Consort al 3 van deze muzikale parels. In “Motetten II” komen de andere 3 dubbelkorige parels aan bod:

Van het motet BWV 228 “Fürchte dich nicht” werd lange tijd gedacht dat dit uit Bach’s Leipziger periode stamde (v.a. 1723), maar inmiddels staat vast dat Bach dit motet al in Weimar – omstreeks 1714- moet hebben geschreven. Dat is dus ruim 10 jaar eerder dan alle andere motetten! We zien dit o.a. omdat Bach hier nog louter bijbel- en koraalteksten gebruikt en er nog geen vrije poëzie aan te pas komt.

BWV 226 “Der Geist hilft unser Schwachheit auf” is geschreven in oktober 1729 voor de begrafenis van Prof. Johann Heinrich Ernesti. De joviale Ernesti heeft waarschijnlijk zelf de hand gehad in de tekstkeuze voor het motet: geen treur- of rouwtekst, maar een troostvolle en bemoedigende tekst uit de brief van de apostel Paulus aan de christelijke gemeente te Rome.

“Singet dem Herrn ein neues Lied” BWV 225 is één van de meest geliefde, maar ook een van de meest veeleisende motetten die Bach schreef. Een vocale compositie met orkestrale allure! Het heeft een zorgeloos en feestelijk karakter en tot op de dag van vandaag speculeren musicologen over de bestemming ervan: Nieuwjaar? Herdenking van de Reformatie? Het middendeel is overpeinzend van aard en combineert een koraal in koor 2 met een vrije ariatekst (waarschijnlijk door Bach’s huislibrettist Picander geschreven) in koor 1.

Zonnelied – Lofzang der schepselen
In dit programma ook een gloednieuwe compositie van onze “composer in residence”: De Grieks-Amerikaanse componist Victor Kioulaphides. Op ons verzoek gebruikte hij de prachtige tekst van het Zonnelied-Lofzang der schepselen van Franciscus van Assisi.

Een van de meest geliefde heiligen binnen het Katholieke geloof is deze Franciscus van Assisi: patroonheilige van de dieren, de milieubeweging en stichter van de kloosterorde van de Franciscanen of minderbroeders. Zijn omgang met mens en dier is in alle tijden steeds een voorbeeld gebleken voor veel mensen waaronder de huidige paus Franciscus.

Broeder Rob Hoogenboom van de Ordo Fratrum Minorum schreef het volgende:

Franciscus van Assisi ( 1181/82-1226 ) was zó ziek en murw toen hij deze tekst schreef dat hij het daglicht niet meer kon verdragen, en tóch kwam in het donker deze kleurrijke processie van schepselen aan hem voorbij. Hij schreef het waarschijnlijk in de herfst of winter van 1224-1225.Verteld wordt hoe hij op zijn ziekbed rechtop ging zitten, het lied dicteerde en er een melodie bij maakte. Deze melodie is niet bewaard gebleven maar het werd waarschijnlijk gezongen als een gregoriaanse psalm. Het lied is een “kosmische liturgie” waar Franciscus alle schepselen oproept om als één familie, als broeders en zusters van elkaar, God te loven en te prijzen. Het lied wordt vaak gebruikt om onze natuur met meer respect te bejegenen.

Als broeders zingen wij het lied staande rond de baar van een overleden broeder vanwege het vers ‘onze zuster de lichamelijke dood die geen levend mens kan ontvluchten’.

In deze compositie van Victor Kioulaphides zult u zeker gregoriaanse psalmen terug kunnen horen.

Deze productie komt tot stand met steun van Gemeente Zwolle, Stichting Zwolle Baroque, Academiehuis Grote Kerk en particuliere giften.